Stres - rodzaje, objawy, przyczyny, skutki

Czym jest stres i jakie są jego rodzaje?

Stres to zespół reakcji fizjologicznych i psychologicznych, które powstają w odpowiedzi na zakłócające równowagę sytuacje. Mówiąc prościej, to specyficzna reakcja obronna organizmu, która zmniejsza dokuczliwe niedogodności związane z niekomfortowymi emocjami¹. 

Wyróżniamy dwa główne rodzaje stresu:

1. Stres krótkotrwały (pozytywny, eustres) – który wbrew pozorom nie zawsze jest zły. Taki rodzaj reakcji organizmu może działać mobilizująco i poprawiać nasze zdolności adaptacyjne. Krótkotrwała aktywacja osi podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA) może zwiększać koncentrację, poprawiać wyniki w nauce czy efektywność pracy. Obserwujemy to na przykład przed egzaminem, czy ważnym wydarzeniem³. 
2. Stres długotrwały (negatywny, dystres) – wpływa on  negatywnie na nasze codziennie funkcjonowanie. Jest przewlekły, pojawia się w sytuacjach, które nas przytłaczają, powodują poczucie utraty kontroli, gdy mierzymy się z jakąś stratą. 

Warto wiedzieć, że zarówno stres krótkotrwały, jak i stres długotrwały, wywołuje zmiany fizjologiczne w organizmie, jednak to ten drugi będzie miał najbardziej negatywny wpływ na nasz organizm².

Jak rozpoznać chroniczny stres?  

Stres długotrwały manifestuje się w różnorodny sposób, zarówno na poziomie fizycznym, jak i psychicznym. Wśród najczęściej występujących reakcji na stres, można wyróżnić cztery sfery: 

• sfera fizjologiczna: bóle głowy, napięcie mięśniowe, przyspieszone tętno, problemy żołądkowe, problemy ze snem;
• sfera emocjonalna: lęk, drażliwość, poczucie przytłoczenia, zmniejszona odporność na frustrację;
• sfera poznawcza: trudności z koncentracją, nadmierne zamartwianie się, negatywne myślenie;
• sfera behawioralna: unikanie kontaktów społecznych, kompulsywne objadanie się, zwiększona skłonność do używek.

Warto jednak pamiętać, że stres przeżywany jest indywidualnie i towarzyszące mu dolegliwości zależą od wielu czynników, m.in.: charakteru, typu układu nerwowego, cech osobowości, kompetencji, doświadczenia oraz postrzegania sytuacji stresowej^1,2. 

Jakie są najczęstsze przyczyny przewlekłego stresu?  

Przyczyny stresu również są kwestią indywidualną. Wyszczególnić można jednak trzy główne grupy przyczyn, które powodować mogą stres. To przede wszystkim³:  

• zdarzenia traumatyczne – katastrofy naturalne, wypadki komunikacyjne, przemoc;
• wydarzenia życiowe – rozwód, utrata pracy;
• codzienne problemy – presja w pracy, kłopoty finansowe, brak czasu.

Warto pamiętać, że nie tylko negatywne wydarzenia mogą być przyczyną stresu. Wśród pozytywnych czynników stresogennych wymienia się takie sytuacje, np.:. przeżycia związane z uprawianiem sportów ekstremalnych, narodziny dziecka, ślub, skok na bungee³.

Jakie są skutki stresu długotrwałego?

Przede wszystkim należy pamiętać, że stres jest naturalną reakcją naszego organizmu i początkowo nie powoduje negatywnych zmian. Problemy zaczynają się w przypadku, gdy stresujące sytuacje pojawiają się z dużą częstotliwością. Wówczas stres może przyczynić się do rozwoju nieprzyjemnych dolegliwości zdrowotnych¹.  

Z kolei stres w pracy powodować może zwiększone prawdopodobieństwo popełniania błędów, niską efektywność, brak zaangażowania, brak pewności siebie, trudności z podejmowaniem decyzji. 

Jak sobie radzić ze stresem?

Techniki, które wspierają lepsze radzenie sobie ze stresem to między innymi: 

• medytacja, mindfulness i inne ćwiczenia relaksacyjne
• aktywność fizyczna 
• psychoterapia 
• konsultacja psychiatryczna 

Sprawdź też: inne sposoby na stres.

Aby wspomóc swój organizm w sytuacjach stresowych można wypróbować działanie Ashwagandhy, czyli żeń-szenia indyjskiego, który jest naturalnym adaptogenem.  

Adaptogeny to rośliny, które pomagają w przystosowaniu się do zwiększonego wysiłku fizycznego. Ashwagandha wspiera odporność organizmu na stres i łagodzi jego skutki, co więcej wspomaga sprawność fizyczną i umysłową oraz działa odprężająco^5,6. Suplement diety Naturell Ashwagandha zawiera ekstrakt z Ashwagandhy standaryzowany na zawartość 7% witanolidów⁵.

Bibliografia:

1. Ostrowska M., Michcik A., Stres w pracy – objawy, konsekwencje, przeciwdziałanie, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach.  
2. Sicińska A., stres i wypalenie zawodowe wśród kosmetologów i masażystów w odniesieniu do stażu pracy. Badanie własne, Wyższa Szkoła Fizjoterapii z siedzibą we Wrocławiu.  
3. Bartoszewska E., Elter D., Stres – zjawisko i jego przyczyny, Prace i Materiały Powiślańskiej Szkoły Wyższej w Kwidzynie.  
4. Dąbkowska M., Rozpoznawanie zespołu stresu pourazowego, Katedra i Klinika Psychiatrii, Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.  
5. https://www.naturell.pl/produkty/ashwagandha/
6. Ashwagandha wspiera odporność organizmu na stres oraz łagodzi jego skutki. Ashwagandha wspomaga sprawność fizyczną i umysłową. Ashwagandha wspomaga witalność organizmu oraz jego odprężenie. Ashwagandha wspiera dobre samopoczucie. Ashwagandha ma pozytywny wpływ na sen.